خرما شاهانی چیست و چه مزایا و ویژگی‌هایی دارد؟ + جدول ارزش غذایی

خرمای شاهانی چیست؟

خرمای شاهانی، از نمونه خرماهایی است که خاستگاه اصلی آن، شهرستان جهرم واقع در استان فارس، معرفی می‌شود. در استان هرمزگان و شهرستان‌های میناب، حاجی‌آباد و فیروزآباد هم خرمای شاهانی کشت می‌شود. خرمایشانی، نام دیگری است که در برخی مناطق به خرمای شاهانی نسبت داده می‌شود.

ویژگی‌های خرمای شاهانی

شکل ظاهری خرمای شاهانی، کشیده، باریک و به صورت بیضی است. قد آن در بین انواع خرما، بلندتر است. پوست آن نازک و کمی چروکیده است. قهوه‌ای روشن، رنگی است که خرمای شاهانی بعد از اینکه کاملاً رسیده شد، به خود می‌گیرد. به عبارتی دیگر، نسبت به خرمای مضافتی و کلوته روشن‌تر است. طول 4 و عرض 2 سانتی‌متری، اندازه‌ای است که معمولاً برای خرما شاهانی در حالت طبیعی وجود دارد. گاهی به رنگ قهوه‌ای تیره و زرد هم دیده می‌شود. از نظر دسته‌بندی، خرمای شاهانی در گروه خرماهای مرطوب قرار می‌گیرد. رطوبت این خرما از 25 درصد کمتر است. ضمن اینکه در حالت خشک و نیمه مرطوب هم می‌توان استفاده نمود.

جدول ارزش غذایی خرما شاهانی

یکی از راه‌های تقویت سلامت جسم، تغذیه سالم و مفید است. خرما شاهانی یکی از خوراکی‌هایی است که علاوه بر طعم لذیذش، دارای ارزش غذایی کاملاً غنی است. همراه با مصرف چند دانه از خرمای شاهانی، بسیاری از مواد معدنی، ویتامین‌ها و پروتئین مورد نیاز بدن، دریافت می‌شود. جدول زیر، ارزش تغذیه‌ای این خرما را نشان می‌دهد.

کلسیم برای استحکام استخوان‌ها نیاز است. آهن بدن هم برای جلوگیری از کم‌خونی باید کافی باشد. آنتی‌اکسیدان برای پیشگیری از بیماری‌های مختلف رایج و عفونی ضرورت دارد. فیبر برای سلامتی سیستم گوارش و بینایی بیشتر چشم‌ها از طریق دریافت ویتامین A است. افزایش انرژی و دوری از استرس هم با حضور به اندازه پتاسیم، منیزیم و سیار مواد معدنی به دست می‌آید. جدول ارائه شده در مورد ارزش تغذیه این نوع از انواع خرما که این موضوع را بیان می‌کند، مصرف آن، حال بسیاری از افراد را خوب می‌کند.

خواص خرما شاهانی

همان‌طور که در مطالب قبل بیان شد، ترکیبات موجود در خرما شاهانی، آن را تبدیل به یک منبع بسیار مفید برای تقویت سلامتی و انرژی بدن کرده است. جزئیات بیشتر راجع به همه فواید مصرف خرما شاهانی را می‌توان طبق فهرست زیر، ارائه نمود.

حرکات روده را بهتر می‌کند.

هر عضو بدن برای اینکه عملکرد خوبی داشته باشد، نیاز به مواد معدنی یا ویتامین خاصی دارد. روده، معده و به طور کلی دستگاه گوارش هم از نواحی بسیار حساس و مهم بدن هستند که کمبود هر کدام از نیازهای آن‌ها، منجر به اختلال در عملکرد خواهد شد. فیبر غذایی، از گزینه‌های ضروری جهت حفظ سلامت سیستم گوارش است. از آنجایی که خرما شاهانی سرشار از فیبر است، برای بهبود حرکت روده، هضم راحت غذا، تقویت دستگاه گوارش، سلامت معده و همین‌طور پیشگیری از ابتلا به یبوست و بواسیر همانند دارو عمل می‌کند.

تأمین‌کننده ویتامین مورد نیاز بدن است.

گاهی علت مصرف یک غذا یا نوشیدنی خاص، رساندن ویتامین موجود در آن به بدن است؛ بنابراین دانستن این که کدام خوراکی حاوی چه نوع ویتامینی است، اهمیت زیادی دارد. خرما شاهانی به تنهایی دارای ویتامین‌های A، ویتامین‌های گروه B و ویتامین C است. از همین رو، خوب است بدانید هر گاه بدن نیاز به دریافت ویتامین‌های مختلف داشت، استفاده از چند دانه خرما شاهانی می‌تواند این نیاز را برآورده کند.

از ورود باکتری‌های مضر به بدن جلوگیری می‌کند.

خرما شاهانی از حضور آنتی اکسیدان هم بهره می‌برد. گزینه‌ای که برای پیشگیری از انواع بیماری‌های رایج مثل سرماخوردگی و عوامل ویروسی دیگر مفید است. کمبود این ماده مفید در بدن باعث می‌شود تا انواع باکتری، ویروس و عفونت راحت‌تر وارد بدن شوند. از همین جهت مصرف خرما شاهانی مانعی برای این عوامل بیماری‌زا خواهد شد.

جایگزین خوبی برای قند و شکر سفید است.

مصرف هر خوراکی که نیاز به شیرین شدن دارد، معمولاً با قند یا شکر سفید همراه می‌شود. این شیرین کننده‌های مصنوعی، برای بدن مضر هستند و به مرور زمان موجب بروز بیماری‌های مختلف مثل دیابت و چاقی خواهند شد. از همین رو بهتر است، با مورد مفید دیگری جایگزین شود. خرما شاهانی را می‌توان به عنوان یک شیرین کننده طبیعی در انواع غذاها در نظر گرفت. در این صورت علاوه بر شیرین شدن خوراکی و طعم خوبی که به آن داده می‌شود، خواص درمانی آن هم به حفظ سلامتی بدن کمک می‌کند.

منبع مفید آنتی اکسیدان است.

خرما شاهانی دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی فراوان است. از این جهت برای تقویت سیستم ایمنی بدن و ایجاد مقاومت بالا برای همه افراد، بسیار اثرگذار خواهد بود. کسانی که گرفتار ضعف سیستم ایمنی هستند و بدن آن‌ها در برابر انواع بیماری‌ها، ضعیف عمل می‌کند، می‌توانند مصرف خرما شاهانی را جهت رفع این مشکلات در برنامه غذایی خود قرار دهند.

برای بیماران کم خون، دارو است.

کم خونی از نتایج شایع فقر آهن در بدن است. برای درمان کم خونی هم مصرف آهن و مکمل‌های آن توصیه می‌شود. یکی از داروهای بسیار شگفت‌انگیز برای بهبود حال بیمارانی که کم خونی دارند و زود خسته می‌شوند، تجویز چند دانه خرمای شاهانی در طول روز است. ضمن تأمین آهن بدن، خستگی، بی‌حوصلگی و افسردگی ناشی از کم خونی هم رفع می‌شود.

مانع ایجاد التهاب می‌شود.

کسانی که بیشتر وقت‌ها دچار التهاب و از این طریق به بیماری‌های مرتبط با آن می‌شوند، با مصرف خرما شاهانی می‌توانند تا حد خیلی زیادی از این مشکل به خوبی عبور کنند. به این دلیل که ترکیبات موجود در خرما شاهانی، از بروز التهاب در بدن جلوگیری می‌کند.

برای قلب و رگ‌های آن مفید است.

مواد معدنی موجود در خرما برای عملکرد بهتر رگ‌های قلب نقش بسیار خوبی ایفا می‌کنند. منیزیم و پتاسیم دو نمونه برجسته از این موارد هستند؛ بنابراین مصرف خرما شاهانی برای بیماران قلبی و عروقی مفید است. فقط باید دقت کرد که مصرف آن از حد مجاز خارج نشود.

جوان ساز پوست و مو است.

رسیدگی به پوست و زیبایی موها برای همه افراد، اهمیت زیادی دارد. گاهی با توجه به شرایط محیطی، کاری، اجتماعی و تغذیه ممکن است شفافیت و تازگی پوست کم شود. مصرف خرما شاهانی، این قابلیت را دارد که طراوت را به پوست برگرداند. ویتامین سی، آنتی اکسیدان و سایر ترکیبات مهم در این خرما، خاصیت جوان‌سازی و ضد پیری پوست را به آن می‌بخشد. ضمن این که می‌توان از خرما شاهانی برای تقویت موها، کاهش ریزش مو و همین‌طور افزایش ضخامت تارهای مو بهره‌مند شد.

آلزایمر را دور می‌کند.

فسفر، روی، پتاسیم و منیزیم موجود در خرما شاهانی، موجب افزایش کیفیت عملکرد مغز و حتی رشد آن می‌شود. به همین دلیل، می‌توان گفت مصرف خرما شاهانی برای کسانی که نمی‌خواهند به آلزایمر، ضعف حافظه و زوال عقل دچار شوند، توصیه مفیدی است.

سلامت استخوان‌ها را بیشتر می‌کند.

برای استخوان‌ها لازم است که کلسیم موجود در بدن به اندازه کافی باشد. در این صورت است که می‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند. مصرف خرما شاهانی کمک می‌کند تا وضعیت سلامتی استخوان‌ها در شرایط مطلوبی قرار گیرد. به این علت که منبعی از کلسیم است.

روشنایی را به چشم‌ها هدیه می‌کند.

ویتامین A ماده مؤثر برای تقویت بینایی چشم است. وجود آن در خرما شاهانی، موجب افزایش قدرت دید چشم و همین‌طور تقویت آن خواهد شد.

طبع خرما شاهانی

خرما شاهانی، طبیعت گرم و خشک دارد. کسانی که بلغمی هستند و از واکنش‌های آزاردهنده‌ای که ناشی از سرمای زیاد بدنشان است، رنج می‌برند، می‌توانند خرما شاهانی را مصرف کنند؛ زیرا در این صورت، طبیعت بدن آن‌ها اصلاح می‌شود و به تعادل می‌رسند.

مصرف خرما شاهانی برای کسانی که مزاج گرم دارند، احتمالاً افزایش حرارت درون بدن آن‌ها را بالا می‌برد؛ بنابراین، توصیه می‌شود این افراد نسبت به استفاده خرما شاهانی، احتیاط کنند؛ زیرا ممکن است شاهد عوارضی مثل التهاب، قرمزی پوست و جوش‌های زیرپوستی شوند.

فصل برداشت خرما شاهانی چه زمانی است؟

خرمای شاهانی را می‌توان در سه حالت مصرف نمود؛ یعنی از وقتی که خارک است تا زمانی که به خرمای کاملاً رسیده تبدیل شود، قابل برداشت  و استفاده خواهد بود. زمان برداشت هم از شهریور تا مهر ماه است.

شرایط نگهداری خرما شاهانی

خرمای شاهانی را می‌توان در محیطی که به دور از آلودگی و دمای آن بین منفی 5 تا 10 درجه سانتی‌گراد باشد، نگهداری نمود. ضمن اینکه لازم است نور و تهویه محیط هم مناسب باشد.

• معایب استفاده از خرما شاهانی

  در حالت کلی، نمی‌توان گفت خرما شاهانی دارای عیب خاصی است؛ زیرا مصرف آن برای بیشتر افراد فایده‌های زیادی دارد. با این وجود، باید پذیرفت که مصرف بیش از اندازه هر غذایی، حتی اگر مفید هم باشد، ممکن است با نتیجه معکوس همراه شود. برخی از مشکلاتی که ممکن است با مصرف خرما شاهانی به وجود آید، شامل فهرست زیر می‌شود.

• ممکن است هایپر کالمی ایجاد شود. به این مفهوم که سطح پتاسیم موجود در بدن، از اندازه نیاز فراتر رفته است. پتاسیم هم ماده‌ای است که در خرما شاهانی وجود دارد. در صورتی که مقدار زیادی از آن مصرف شود، به همان نسبت پتاسیم بیشتری هم دریافت خواهد شد. از همین رو احتمال ایجاد اختلال در عملکرد کلیه، آریتمی یا غیرعادی شدن ضربان قلب، تهوع و خستگی وجود دارد.
• فروکتوز هم قند طبیعی موجود در خرما شاهانی است. این احتمال وجود دارد که برخی افراد نسبت به این ماده، حساسیت داشته باشند؛ بنابراین ممکن است از مصرف خرما شاهانی منع شوند.
• مورد دیگری که ممکن است به عنوان ضرر مصرف خرما نام برده شود، سولفیت روی آن است. گاهی از سوی برخی عرضه کنندگان، برای نگهداری و ماندگاری بهتر خرما سولفیت را با آن همراه می‌کنند. این امر ممکن است منجر به بروز دردهایی در ناحیه شکم، ایجاد نفخ و حتی اسهال شود.

آیا خرما شاهانی باعث لاغری می‌شود؟

مصرف خرما شاهانی را می‌توان برای لاغر شدن هم در برنامه رژیم روزانه قرار داد. به این جهت که فیبر و پتاسیم موجود در آن، علاوه بر تزریق انرژی کافی به بدن، حس سیری زودهنگام و عدم گرسنگی را هم ایجاد خواهد کرد؛ بنابراین حجم کمی از یک غذای مفید و سالم، وارد بدن می‌شود و هیچ گونه چربی اضافه‌ای در بدن باقی نمی‌گذارد. ضمن این که خرما شاهانی، برای هضم غذا هم مفید است. با این توضیحات است که می‌توان گفت، خرما شاهانی برای تحقق هدف کاهش وزن و لاغری، پیشنهاد مناسبی خواهد بود.

جمع بندی

در این مقاله از جواهر سیاه دانستیم که خرما شاهانی، با طبیعت گرم و خشک، قدی بلند، باریک و به رنگ قهوه‌ای روشن است. در برخی موارد زرد و قهوه‌ای تیره هم دیده می‌شود. شهرستان جهرم واقع در استان فارس، خاستگاه اولیه خرما شاهانی است. از شگفتی‌های خرما شاهانی می‌توان به وجود مواد معدنی مهمی چون فسفر، روی، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سلنیوم و آهن در آن اشاره نمود. علاوه بر این، منبعی غنی از ویتامین‌های B، A، C و ترکیبات آنتی اکسیدان به همراه فیبر و پروتئین است. به همین خاطر است که از خرمای شاهانی می‌توان برای درمان کم خونی، بهبود عملکرد قلب، تقویت استخوان‌ها، سلامت پوست و مو، پیشگیری از بیماری‌های رایج عفونی، تقویت دستگاه گوارش، افزایش انرژی و افزایش مقاومت سیستم ایمنی بدن استفاده نمود. نکته مهم در مصرف خرما شاهانی این است که مقدار مصرف، نباید از حد لازم بیشتر باشد.